بام های سبز در جهان (2)
به گزارش وبلاگ درخشان 92، به محض این که به انگیزه ها و اهداف می اندیشید، نخستین چیزی که به آن نیازمندید، توجه به شرایط فیزیکی ساختمان و سایت هنگام احداث بام سبز خواهد بود؛ این که پروژه تا چه اندازه دارای مؤلفه های احداث یک ساختمان کاملاً تازه و یا مناسب سازی ساختمانی قدیمی می باشد.
بام های سبز در جهان (2)
طراحی بام های سبز
به محض این که به انگیزه ها و اهداف می اندیشید، نخستین چیزی که به آن نیازمندید، توجه به شرایط فیزیکی ساختمان و سایت هنگام احداث بام سبز خواهد بود؛ این که پروژه تا چه مقدار دارای مؤلفه های احداث یک ساختمان کاملاً نو و یا مناسب سازی ساختمانی قدیمی می باشد.معینات فیزیکی بام که در هنگام طراحی باید به آن ها توجه گردد:
1. شیب: شیب 30-1 درجه برای جلوگیری از فرسایش و رانش خاک مناسب است و موجب تثبیت خاک خواهد شد. طول بام از پشت تا لبه ی بام بر روی درصد رطوبت خاک تأثیرگذار است. آب حاصل در اثر نیروی مویینگی در داخل خاک می ایستد، اما فقط تا فاصله ی کوتاهی از خاک رطوبت باقی می ماند، شرایط خشک تری در سمت بالای بام وجود دارد، به همین دلیل محاسبه ی شیب مناسب برای تعدیل رطوبت در بخش های مختلف بام ضروری ست.
2. جهت: جبهه های شمالی و جنوبی بام، شرایط نوری و گرمایی متفاوتی دارند. همچنین اگر بخشی از بام در سایه ی درختان یا ساختمان های دیگر باشد، پوشش گیاهی به شکل متفاوتی رشد خواهد کرد. همچنین، مکان هایی در بام هست که آب بیش تری مثلاً از ساختمان های مجاور دریافت می کند. در حالی که بعضی مکان ها مانند زیر کنسول ساختمان مجاور ممکن است آبی دریافت نکنند. در هر یک از این موارد، استفاده از سنگریزه به جای پوشش گیاهی خشک شده زیباتر به نظر می آید؛ مگر آن که قصد داشته باشید که با آبکمک آن قسمت را سبز نگه دارید.
3. وزن: پیش از نصب و ایجاد بام سبز باید در مورد مقدار بار اضافی که سازه می تواند تحمل کند، آگاهی کامل حاصل گردد. یک لایه ی نازک بام سبز وزنی معادل 50 کیلوگرم بر مترمربع (در زمانی که اشباع شده) دارد، نمونه های سبک تری نیز موجود است که با استفاده از پشم سنگ اجرا شدنی ست. یک لایه از آن به جای لایه ی خاک، وزنی معادل 35 کیلوگرم بر مترمربع می تواند تحمل کند. در مقایسه با این ها، موزاییک دارای وزنی حدود 37-33 کیلوگرم است. اگر در ناحیه بارش برف پیش بینی می گردد، وزن برف را نیز باید به آن اضافه نمود.
4. باد: بام سبز نسبت به بام های ساخته شده با مواد دیگر، در معرض خطر کمتری در برابر توفان است. تجربه ها نشان داده اند که بعد از یک توفان سخت بام سبز تازه احداث خسارت کم تری نسبت به سایر بام ها داشته است. در مکان هایی که وزش با شدت زیادی دارد، شبکه های محافظی نیاز است که خوب به بام پیچ شده باشند. توجه گردد که پیچ همراه با واشر پلاستیکی غیر از صدمه با لایه آب بندی در داخل خاک مدت زیادی دوام نخواهد داشت.
مصالح مورد نیاز بام سبز
1. مواد ضد آب: اگر آب بر روی سقف بماند، به ساختمان صدمه نمی زند. لایه ی ساخته شده از مواد ضد آب تا پیش از آن که از نظر فیزیکی تخریب گردد، می تواند محافظ ساختمان باشد.2. تثبیت کننده های ریشه: کشورهای مختلف شیوه ها و قواعد گوناگونی برای ساختن بام سبز دارند و در بعضی از کشورها از قاعده ی خاصی پیروی نمی گردد. در بعضی از کشورها یک لایه ی تثبیت کننده زیر بام کار گذاشته می گردد که ریشه نتواند به لایه ی آب بندی صدمه بزند. این تثبیت کننده به لایه ی زهکشی هم کمک می کند.
3. مواد زهکشی: دلیل اصلی استفاده از لایه ی زهکشی در زیر لایه ی خاک جلوگیری از فرسایش است. دلیل دوم در رابطه با بام های هموار، شکل دهی گودال است. عملکرد دیگر مواد زهکشی، ذخیره ی مقداری آب است. این اثر زمانی بسیار مهم می گردد که خشک بودن بام با توجه به اقلیم و شیب بام را هم در نظر داشته باشیم و مطلقاً لازم نیست عمل زهکشی با یک لایه ی مجزا انجام پذیرد. ساده ترین مواد طبیعی برای زهکشی ریگ یا سنگریزه ها هستندکه منشأ طبیعی دارند و خوب کار می کنند. از دیگر مواد مناسب برای زهکشی در بام سبز می توان به خرده های آجر و گدازه های آتشفشانی (لاوا) و ماده ی مصنوعی لکا اشاره نمود.
4. پشم سنگ: این ماده از سنگ های معدنی ساخته شده و اغلب برای عایق بندی به کار می رود و یا واسطه ی رویشی برای علف تازه است. ریشه های پوشش گیاهی بام می تواند در آن نفوذ کند و اصطکاک میان پشم سنگ و لایه ی قیری بام موجب می گردد که درجا در محل نصب گردد. پشم سنگ می تواند مقدار زیادی آب را در خود نگه دارد و سپس آن را در زمان طولانی تر برای استفاده ی گیاهان بام آزاد سازد.
5. مواد فوم: این مواد می توانند از بازیافت جایگاه های اتومبیل ها و مشابه آن به دست آید. این مواد لایه ی ضدآب را زهکشی می کند، اما مقدار زیادی آب و مواد مغذی را نمی تواند نگه داری کند.
6. ورقه ی پلاستیکی یا فنجان (گودال ریز): انواع و اقسام ورقه های زهکشی برای بام سبز وجود دارد. بعضی ها برای بام سبز گسترده که فقط چند سانتی متر ضخامت دارند و بعضی ها برای بام سبز متمرکز که دارای چند لایه ی ضخیم خاک می باشند. ایده ی اولیه برای به کارگیری این ورقه ها این بود که آب در این فنجان ها پس از سریز شدن در سطح بام پخش گردد. به محض این که فنجان های پلاستیکی پُر شوند، هر آب اضافه ی دیگری از طریق سوراخ هایی زهکشی می گردد. این مواد زهکشی از نظر اجرایی نیز آزموده شده اند و از نظر جابه جایی و نصب بسیار ساده اند.
ویژگی های کلی بام سبز
در بام سبز، یک لایه ی لاستیکی روی بام سنتی پهن می گردد. در زیر و روی این لایه ی لاستیکی مواد عایق بندی همچون پرلیت وجود دارد و در بالای لایه ی عایق بندی یک لایه ی زهکشی اضافه می گردد. بسته به شیب بام، در نهایت یک لایه ی نازک و خام مخلوط اضافه می گردد و روی آن پوشش گیاهی مقاوم در برابر خشکی می کارند. در تصویر زیر جزئیات بام سبز از پایین به بالا به ترتیب عبارت اند از:1. دیواره ی رطوبت (محافظ رطوبتی): کف با یک بتونه ی قیری پوشیده شده و سپس 4 میلی متر پلی استیرن به صورت نمد با مشعل هوای داغ در محل نصب می گردد.
2. عایق بندی: در مرحله ی ایزولاسیون، پلی استیرن تزریقی که با آزمون ضخامت آن معین می گردد، پهن می گردد.
3. پوسته ی بام: یک لایه پوشش ضدآب که با هوای داغ به لبه های بام خوب جوش خورده، به پیرامون بام بسته می گردد. این محصول لاستیکی در بازار موجود است که دارای حافظه ی برگشت پذیری است و اغلب به فرم اصلی خود برمی گردد و موجب صدمات بدی خواهد بود. یک ماده ی پلیمری نیز موجود است که با پشم شیشه پوشیده شده و فرایند غلتک زنی را به خوبی تحمل می کند و فاقد حافظه ی برگشت پذیری است و قابلیت حرکت ساختاری بدون هیچ نوع آیبی به بام را دارد.4. محافظ زهکشی: 35 تا50 میلی متر پلی اتیلن (مواد بازیافتی در دسترس) همراه با پشم شیشه ی روی آن. بام بامچه نیز دارای ساختاری مشابه است اما لایه ی محافظ زهکشی و بعضی از مواد آن فرق دارد.
5. محیط کشت رویشی: واسطه ای رویشی 80 میلی متری از مواد پوششی دانه دانه (گرانول) رویشی بام را برای دریافت پوشش سدوم زمانی که جوانه ی سدوم روی آن پاشیده می گردد و یا حصیر سدوم روی آن پهن می گردد، آماده می سازد.
6. لایه ی کشت، معمولاً لایه ی این خاک نازک کم تر از 15 سانتی متر عمق دارد. گیاهان طبیعی که نیاز به مراقبت و آبکمک کم تری دارند، مانند چمن، بوته و گونه های خزه، برای کاشت مناسب می باشند.
هزینه ی ایجاد بام های سبز
هر فوت مربع طراحی و نصب سیستم سقف سبز، هزینه ای بالغ بر 5 تا 35 دلار دارد. هزینه ها بستگی به نوع سقف سبز دارند، و نیز به ساختمان و گیاهانی که می توانند بر روی مواد سقف رشد کنند. در بهار 2007م. نشریه ی اینرفاستراکچر کلیات تمام نمای سقف سبز را منتشر کرد.منبع: ماهنامه ی دانش نما، شماره 171-170، تیر ـ مرداد 88
/ج
منبع: راسخون