واقع بین باشید، ناممکن را بخواهید!
به گزارش وبلاگ درخشان 92، خبرنگاران کامران برادران: می 68 نامی آشنا در دنیای سیاسی و ساحت اندیشه است؛ خیزش دانشجویان و کارگران در فرانسه که به عظیم ترین اعتصاب و جنبش اجتماعی در تاریخ این کشور انجامید و به دیگر کشورها از جمله آمریکا نیز تسری یافت. مبارزه با سرمایه داری، امپریالیسم آمریکایی، دوگل گرایی خط اتحاد میلیون ها نفر از اقشار گوناگون بود، از کارگران و دانشجویان گرفته تا منشی های ادارات. این رویداد فرانسه را فلج کرد و هیچ بخشی از فضای کاری کشور از آن مصون نماند. با این همه، پس از گذشت سال ها از آن روزها، می 68 همچنان آبستن خوانش ها و تعبیرهای گوناگون است، از نگاه مبتنی بر رویداد آلن بدیو گرفته تا خوانش بدبینانه اسلاوی ژیژک.
اما یک چیز در این میان معین است؛ در فضای عمومی (چه فیلم های سینمایی مانند رؤیاپردازان برتولوچی باشد و چه تبلیغات تلویزیونی) می 68 فرانسه تنها در قالب شورش شماری جوان خوش خیال معنی پیدا می نماید، تحولی فرهنگی که از پیامدهای عمیق سیاسی و اجتماعی اش تهی شده است. کریستین راس، استاد بازنشسته ادبیات تطبیقی در دانشگاه نیویورک، در کتاب می 68 و حیات های پس از مرگ آن نشان می دهد که چگونه تاریخ رسمی ارائه شده از این رویداد در خدمت دستورالعمل سیاسی معین قرار گرفته که با آرمان های این جنبش تفاوت بسیار دارد.
وی در این اثر به آنالیز نقشی می پردازد که جامعه شناسان، رهبران پیشین دانشجویی و رسانه های جریان اصلی در دادن معنایی فرهنگی و اخلاقی به این رخداد سیاسی بازی ایفا کردند. راس با بازیابی زبان سیاسی می 68 به وسیله تراکت ها، جزوه ها و فیلم های مستند مربوط به آن دوران نشان می دهد که چگونه نظام نمادین حاکم کاری کرد که مسئله برابری از روایت های مرتبط با این جنبش رخت بربندد. وی همچنین تبیین می نماید که این روایت خشونت پلیس را از قلم انداخته و مرگ و قتل معترضان و تظاهرکنندگان و کارگران را از نظرها دور کرد و تمامی اثرهای ضدامپریالیستی و تاثیر اشغال الجزایر و ویتنام را از میان برد تا آن را بدل کند به نوعی قهوه بدون کافئین، رویدادی فرهنگی و زرد که تنها به کار نوستالژی برای سال هایی پرشور می آید.
رویدادهای می 68 نشان داد که صرف نظر از امتیازهایی که برای ایجاد صلح اجتماعی داده می گردد، جنبش و اعتراض هنوز حرف های بسیار برای گفتن دارد. این رویداد نه عظیمی نظام سیاسی حاکم و مفری برای کسانی است که زندگی و دنیا بهتری را در سر می پرورانند. چنین رویدادی را نه می توان فراموش کرد و نه از آن چشم پوشید و اهمیت اثر راس نیز در همین نهفته است. نویسنده کتاب با بی رحمی به روایت های رسمی از اعتراض های می 68 می تازد و هراسی ندارد که جملاتی از این دست را در اثر خود بگنجاند: آزادی نقشی اساسی را در فراوری و پراکنده کردن مسیرها و تصاویری داشته باشد که می 68 به وسیله آن کدگذاری می گردد. (ص116)
اثر راس بیشتر یورشی است بی رحمانه به تمامی داستان سرایی ها در این رابطه و کوشش برای بازگرداندن بعد مهم سیاسی و اجتماعی به این رویداد: بخش اعظم کوشش من در این کتاب بازگو کردن تاریخچه ای است که نهادهای رسمی آن را به تصرف خود درآورده اند. شکی نیست که این روشی بود که برای نخستین بار این پروژه را مفهوم پردازی کردم: پس از گذشته دو، بیست یا سی سال از می 68 در فرانسه، این رویداد چگونه به یاد آورده شده و درباره اش بحث و نظرپردازی می گردد؟ همان طور که پیش می رفتم، هدف دومی نیز شکل گرفت: هدف برانگیختن یا بازیابی ردپای فضای سیاسی و حافظه. (ص 7)
راس در این کتاب به دنبال تاریخچه های می 68 می رود که کوشش دارد این جنبش را بدل به نوعی مهمانی عرفانی کند تا موقعیتی انقلابی و بنیان فکن، روایت هایی که این خیزش را دردهایی ضروری برای رشد سرمایه داری عنوان می نماید و نه اقدام برای سرنگونی آن. این امر از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نشان دهنده عزم گروهی است که دست آخر این جنبش را متعلق به دانشجویان خشنود و عاشق می داند و می کوشد نقش کارگران فرانسوی را به گوشه ای براند.
شکی نیست که تاریخ آبستن افسانه پردازی است و البته جای تعجب ندارد که نظم حاکم تمام هم و غم خود را مبنی بر خیال پردازی درباره این رویداد گذاشت. عظیم ترین نقطه قوت این کتاب انگشت گذاشت بر حس آزادی در فضای آن روزها بود، این که برای مدتی مخدود انسان توانست از بن بست باطل کار مصرف خارج شده و حیاتی از آن خود بسازد.
نویسنده در کتاب مذکور توجه ویژه ای به فرایند سیاسی و اهمیت ایده های برابری، دموکراسی مستقیم و سازماندهی نشان می دهد و این که چگونه متخصصان در اتحادیه ها و نهادهای حاکم اطمینان حاصل کردند که این ایده ها فراموش گردد: مبارزان گمنام و نه افراد مشهور بودند که در آن موقع در بافت فعالیت های مردمی روزمره قرار گرفتند- این ها صداهایی هستند که تا میانه دهه 1980 از تمامی نسخه های مه 68 زدوده شده و ستارگان، رهبران و سخنگویان جنبش بر آن ها سایه انداخته بودند. (ص 143)
کتاب 247 صفحه ای راس را نمی توان مطالعه ای صرف درباره وقایع می 68 دانست بلکه کوششی است برای نگاهی دقیق برای درک معنا و مفهوم این رویداد. این اثر را انتشارات دانشگاه شیکاگو منتشر نموده است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران