منطقه ها چهارگانه مرغ عزا و عروسی نیستند
به گزارش وبلاگ درخشان 92، دوگانگی مالکیت و مدیریت منابع طبیعی و محیط زیست به بقای این منطقه ها حساس آسیب رسانده است.
به گزارش وبلاگ درخشان 92، منطقه ها چهارگانه حفاظت محیط زیست براساس دستور صریح قانون در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست هستند، اما دوگانگی مدیریتی در این منطقه ها، یکی از چالش های اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است.
اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست به گفته کارشناسان، مدیریت مناسبی بر منطقه ها چهارگانه زیرنظر خود ندارد، اما صدور سند بعضی از این منطقه ها به نام سازمان منابع طبیعی که پروژه های حفاظتی جنگل و مرتع گونه های جانوری در آنها در حال اجراست، موجب بروز بعضی مسائل و در یک کلام مدیریت دوگانه و موازی در این عرصه های حساس و مهم طبیعی شده است.
چندی پیش خبری منتشر شد که براساس آن به تازگی در منطقه چهارگانه محیط زیستی بلس کوه تنکابن در غرب مازندران اداره کل منابع طبیعی بخش نوشهر مازندران اقدام به ورود به منطقه نمونه گردشگری چالدره و سرمایه گذار این مجموعه گردشگری را از 110هکتار پروژه حفاظتی جنگل خلع ید نموده است.
این اقدام در شرایطی انجام شده که به گفته کارشناسان منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط زیست، چالدره یکی از پیروز ترین پروژه های طبیعت گردی در کشور و پایلوت اجرای طرح های طبیعت گردی همخوان با حفاظت از محیط زیست بود.
نقض مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست بر این منطقه چهارگانه در حالی انجام شده است که معاونت حقوقی ریاست جمهوری پیش تر و در نامه ای به معاون توسعه منابع وزارت جهادکشاورزی اعلام نموده بود، با توجه به آنکه اجرای پروژه های مختلف زیست محیطی و توسعه گردشگری در استان های مختلف ازجمله برنامه های مورد تأکید در قانون برنامه ششم توسعه و مواد 98، 99 و 100 این قانون بوده ، طرح چالدره ازجمله طرح های مربوط به حفظ جنگل و محیط زیست بود که با هدف احیای جنگل و محیط زیست شروع شد و باید تا انتها سال 1403 تداوم یابد.
مسائل حادتر است
معضلات مرتبط با منطقه ها حفاظت شده و چهارگانه در سازمان حفاظت محیط زیست فراوان است و محمد درویش، فعال محیط زیست در این باره به وبلاگ درخشان 92 می گوید: مسائل در منطقه ها حفاظت شده و چهارگانه آنقدر زیاد است که چالش معین مالکیت و مدیریت این منطقه ها کمتر به چشم می آید. منطقه ها حفاظت شده، پارک های ملی و منطقه ها چهارگانه و شکار ممنوع، تنها روی کاغذ حفاظت می شوند. در بسیاری از این منطقه ها صنایع مستقرشده و چرای دام به صورت افراطی انجام می گردد.
برای نمونه می توان به پارک ملی کلاه قاضی اصفهان اشاره نمود که سازمان حفاظت محیط زیست مجوز ساخت و عبور بزرگراه از دل آن و بهره برداری معادن را صادر کرد. در منطقه حفاظت شده کرکس هم بیشتر از هر جای دیگر معدنکاوی صورت می گیرد؛ بنابراین در بحث مدیریت منطقه ها حفاظت شده و منطقه ها چهارگانه به وسیله سازمان حفاظت محیط زیست هنوز فاصله زیادی داریم. پس اینکه سند یک منطقه حفاظت شده به نام کدام سازمان باشد، یک امر ثانویه است؛ چون هنوز در قدم اول حفاظت قرار داریم.
مصوبه سال 84
براساس ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، عرصه های طبیعی با عنوان پارک های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده ، تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارند و هرگونه دخل وتصرف در اراضی این منطقه ها، تابع مقررات ویژه است و سازمان حفاظت محیط زیست قائم مقام همه سازمان ها و وزارتخانه ها در این منطقه ها است.
هیأت وزیران 8خردادماه84 سازمان حفاظت محیط زیست را نماینده دولت در منطقه ها چهارگانه معین کرد و به استناد اصل 138قانون اساسی و ماده 16قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، به منظور حفاظت کامل از منطقه ها چهارگانه این سازمان به عنوان نماینده دولت در منطقه ها مزبور از لحاظ مالکیت بر منابع و اراضی ملی و دولتی معین شد. همین مصوبه نشان می دهد سازمان منابع طبیعی نمی تواند در حوزه مدیریتی منطقه ها چهارگانه دخالت کند.
منطقه ها چهارگانه محیط زیست
طبق قانون، پارک ملی محدوده ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل، مرتع، بیشه های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت، آب و کوهستان است که به عنوان مظاهر طبیعی ایران تلقی شده و برای حفظ همیشگی شرایط طبیعی و ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد رستنی ها در شرایط طبیعی حفاظت می شوند؛ بنابراین با مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، در پارک های ملی تیراندازی، شکار، تعلیف احشام، قطع درختان، بوته کنی و به طور کلی هر عملی که موجب تخریب محیط گردد، ممنوع است.
در بخش آثار طبیعی ملی نیز این منطقه ها که شامل پدیده های نمونه و نادر گیاهی یا حیوانی یا اشکال یا منظره ها کم نظیر و کیفیات ویژه طبیعی زمین یا درختان کهنسال یادگار تاریخی است، باید تحت حفاظت قرار بگیرند. تعلیف احشام، قطع درختان، بوته کنی، تجاوز و تخریب محیط و هر عملی که موجب تغییر زیست بوم آثار طبیعی ملی گردد، ممنوع است. پناهگاه های حیات وحش نیز شامل جنگل، مرتع، بیشه های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت، محیط های آبی و کوهستان و زیستگاه طبیعی نمونه با شرایط اقلیمی خاص برای جانوران وحشی، به منظور حفظ یا احیای این زیستگاه ها تحت حفاظت قرار می گیرند.
شکار و صید در این منطقه ها ممنوع است و قطع درختان، بوته کنی، تجاوز و تخریب محیط، خارزنی، زغال گیری و هر عملی که موجب تخریب و تغییر زیست بوم گردد ممنوع است؛ حتی تعلیف احشام نیز طبق ضوابط معین شده در این نقاط انجام می گردد. منطقه ها حفاظت شده در جنگل ، مرتع ، دشت ، آب و کوهستان از لحاظ ضرورت حفظ و تکثیر نسل جانوران وحشی یا حفظ و احیای رستنی ها و وضع طبیعی آن دارای اهمیت خاص هستند و تحت حفاظت قرار می گیرند.
واگذاری مالکیت و مدیریت این عرصه های حساس از سازمان منابع طبیعی به سازمان حفاظت محیط زیست برای تمرکز بر اقدامات حفاظتی بیشتر بر منطقه ها چهارگانه و حفاظت شده انجام شده است. قانون هرگونه فعالیت حفاظتی در منطقه ها چهارگانه را با مدیریت و نظارت محیط زیست فارغ از آنکه سند این منطقه ها به نام سازمان منابع طبیعی یا هر دستگاه دیگری باشد، مجاز دانسته و از آن استقبال نموده است؛ این در حالی است که به گفته کارشناسان دوگانگی مدیریتی بر منطقه ها چهارگانه و حفاظت شده همچنان برقرار است و سازمان حفاظت محیط زیست نتوانسته است آنطور که باید جایگاه خود را در مدیریت یکپارچه این منطقه ها ارتقا دهد.
منبع: همشهری آنلاین